” طرد تحزب و قومیت ، تمایل به آمیختگی”

دکتر نبی امیدی
عضو هئیت علمی دانشگاه پیام نور ایلام
…………………….

سربسته میتوان گفت دو نماینده حوزه شمالی استان(در سطح تحلیل عمومی) در دو سر طیف تحزب _ قومیت قرار دارند و تحلیل و ارزیابی عملکرد هرکدام از آنها ، بیانگر تغییر تاثیر گذاری خاستگاه های اصلی آرا انتخاباتی در استان ایلام خواهد بود.

فارغ از مباحث مربوط به ساختار قدرت در کشور و تمرکز تصمیم گیری در برخی مراکز خاص و تنزل یافتن جایگاه هایی مانند مجلس ، و نیز با فرض عدم تغییر قانون و نحوه برگزاری انتخابات ؛ ارزیابی های انجام گرفته (کیفی) نشان میدهد عملکرد نمایندگان حوزه شمالی استان (که در واقع برآمده از دو جریان متفاوت بودند) تاثیراتی بر خاستگاه های اصلی آرا (ایل_حزب)در استان ایلام برجای گذاشته، بطوریکه انتظار میرود در انتخابات آینده، تحزب یا قومیت به تنهایی ؛ عامل اصلی تعیین کنندگی نتایج انتخابات نباشد.
هم اندیشی با نخبگان حزبی (بیشتر اصلاح طلب و بعضا اصولگرا) نشان دهنده نوعی سرخوردگی و عدم اعتماد و اطمینان به نتایج نگرش حزبی است(که مولفه های متعددی از جمله نبود زیرساخت های تحزب، مشخص نبودن نوع ارتباطات،تبدیل تحزب به گروه های خاص، ابهام در مشورت گیری ، فردیت گرایی ، ایجاد انحراف ، برخوردهای متضاد، تجربیات ناموفق و … مدنظر قرار گرفت).
در بحث با ذی نفوذان ایلی و طایفه ای نیز نوعی سرخوردگی(ناشی از برآورده نشدن انتظارات) مشاهده میشود.

هرچند در زمینه انتظارات از نمایندگان و قدرت تاثیر گذاری نماینده مجلس (با توجه به دو وظیفه اصلی قانون گذاری و نظارت) موارد متعددی وجود دارد و باید در جای خود تحلیل شود.اما بحث مربوط به هم اندیشی (از نخبگان حزبی . قومی ) شرایط موجود و تفکر غالب و نگرش حاکم مردم بر نماینده مجلس در استان ایلام است.
عملکرد متزلزل گونه دو نماینده حوزه شمالی نسبت به خاستگاه آرای آنها، باعث کاهش تاثیر گذاری عوامل اصلی (ایل_حزب)، در انتخابات آینده خواهد شد.
هر دو طیف (مدافعان تحزب _ موافقان قومیت ) با مشاهده تجربه مجلس فعلی ، از تعصب گذشته خود خارج و این انعطاف پذیری در گفتارهای آنها به وضوح مشخص است.

مدافعان تفکر حزبی (با ارزیابی عملکرد نماینده جریان خود و در نظر داشتن ضعف های تحزب گرایی در کشور ) اصرار خاص و محکمی به نگرشی که مدافع آن بودند ندارند و از طرف دیگر مدافعان تفکر ایلی (با تحلیل عملکرد نماینده منتسب) بی تمایل به شنیدن سخنان نخبگان خود نیستند.
میتوان مدعی بود ” ترک فکری” در هر دو طیف بوجود آمده و عملکرد نمایندگان حوزه شمالی استان احتمالا پایانی بر جهت گیری های صرفا ایلی یا صرفا حزبی خواهد بود.
نمایندگان حوزه شمالی استان در مجلس فعلی ؛ هر دو منتسب به طیف های اصلی جریانات مربوط به خود بودند.
یکی از نمایندگان که منتسب به حزب است از جریانی آمد که معتقد به اصول دمکراسی و تحزب گرایی (حداقل در گفتار و نوشتار) بود . و نماینده منتسب به تفکر قومی ، از ایلی آمد که یکی از پررنگ ترین نوع انسجام ها را دارا میباشد.

با انفعال ایجاد شده در مدافعان تحزب گرایی ؛ و کاهش عصبیت حامیان نگرش ایلی ،(اگر شاهد بی رغبتی آنها در انتخابات های پیش رو نباشیم) احتمالا یک “نقطه ثقل متعادل” ایجاد خواهد شد که به نوعی هر دو طرف را راضی خواهد کرد و میتوان پیش بینی کرد نوعی ” نخبه گزینی قومیت گرا” که نتیجه عملکرد نمایندگان فعلی میباشد، در انتخابات آتی مجلس در استان ایلام شکل خواهد گرفت. که نقطه پایانی (حداقل بصورت مقطعی) بر دوگانه ” حزب یا ایل” در استان ایلام خواهد بود.به عبارتی بر اساس شاخص های دمکراسی ، مدافعان تحزب گرایی ” یک گام به عقب” و حامیان نگرش های قومی و ایلی ” یک گام به جلو” خواهند آمد و در یک‌نقطه ” نخبه گزینی قومی” به تعادل خواهند رسید.

از طرف دیگر فشارهای اقتصادی و معضلات حل نشده اصلی ” تورم.بیکاری.رکود” که هر دو جریان مدافع حل آن (حداقل در استان ایلام بودند) بی رغبتی و بی اعتمادی خاصی را بصورت کلی ایجاد کرده است.